مولانا
https://www.sherfarsi.ir/molavi/قبول-کردن-خلیفه-هدیه-را-و-عطا-فرمودن-با-کمال-بی-نیازی-از-آن-هدیه

متن

1. چون خلیفه دید و احوالش شنید

   آن سبو را پر ز زر کرد و مزید

2. آن عرب را کرد از فاقه خلاص

   داد بخششها و خلعتهای خاص

3. کین سبو پر زر به دست او دهید

   چونک واگردد سوی دجله ش برید

4. از ره خشک آمدست و از سفر

   از ره دجله ش بود نزدیکتر

5. چون به کشتی در نشست و دجله دید

   سجده می کرد از حیا و می خمید

6. کای عجب لطف این شه وهاب را

   وان عجب تر کو ستد آن آب را

7. چون پذیرفت از من آن دریای جود

   آنچنان نقد دغل را زود زود

8. کل عالم را سبو دان ای پسر

   کو بود از علم و خوبی تا بسر

9. قطره ای از دجله خوبی اوست

   کان نمی گنجد ز پری زیر پوست

10. گنج مخفی بد ز پری چاک کرد

    خاک را تابان تر از افلاک کرد

11. گنج مخفی بد ز پری جوش کرد

    خاک را سلطان اطلس پوش کرد

12. ور بدیدی شاخی از دجله خدا

    آن سبو را او فنا کردی فنا

13. آنک دیدندش همیشه بی خودند

    بی خودانه بر سبو سنگی زدند

14. ای ز غیرت بر سبو سنگی زده

    وان شکستت خود درستی آمده

15. خم شکسته آب ازو ناریخته

    صد درستی زین شکست انگیخته

16. جزو جزو خم برقصست و بحال

    عقل جزوی را نموده این محال

17. نه سبو پیدا درین حالت نه آب

    خوش ببین والله اعلم بالصواب

18. چون در معنی زنی بازت کنند

    پر فکرت زن که شهبازت کنند

19. پر فکرت شد گل آلود و گران

    زانک گل خواری ترا گل شد چو نان

20. نان گلست و گوشت کمتر خور ازین

    تا نمانی همچو گل اندر زمین

21. چون گرسنه می شوی سگ می شوی

    تند و بد پیوند و بدرگ می شوی

22. چون شدی تو سیر مرداری شدی

    بی خبر بی پا چو دیواری شدی

23. پس دمی مردار و دیگر دم سگی

    چون کنی در راه شیران خوش تگی

24. آلت اشکار خود جز سگ مدان

    کمترک انداز سگ را استخوان

25. زانک سگ چون سیر شد سرکش شود

    کی سوی صید و شکار خوش دود

26. آن عرب را بی نوایی می کشید

    تا بدان درگاه و آن دولت رسید

27. در حکایت گفته ایم احسان شاه

    در حق آن بی نوای بی پناه

28. هر چه گوید مرد عاشق بوی عشق

    از دهانش می جهد در کوی عشق

29. گر بگوید فقه فقر آید همه

    بوی فقر آید از آن خوش دمدمه

30. ور بگوید کفر دارد بوی دین

    آید از گفت شکش بوی یقین

31. کف کژ کز بهر صدقی خاستست

    اصل صاف آن فرع را آراستست

32. آن کفش را صافی و محقوق دان

    همچو دشنام لب معشوق دان

33. گشته آن دشنام نامطلوب او

    خوش ز بهر عارض محبوب او

34. گر بگوید کژ نماید راستی

    ای کژی که راست را آراستی

35. از شکر گر شکل نانی می پزی

    طعم قند آید نه نان چون می مزی

36. ور بیابد مؤمنی زرین وثن

    کی هلد آن را برای هر شمن

37. بلک گیرد اندر آتش افکند

    صورت عاریتش را بشکند

38. تا نماند بر ذهب شکل وثن

    زانک صورت مانعست و راه زن

39. ذات زرش داد ربانیتست

    نقش بت بر نقد زر عاریتست

40. بهر کیکی تو گلیمی را مسوز

    وز صداع هر مگس مگذار روز

41. بت پرستی چون بمانی در صور

    صورتش بگذار و در معنی نگر

42. مرد حجی همره حاجی طلب

    خواه هندو خواه ترک و یا عرب

43. منگر اندر نقش و اندر رنگ او

    بنگر اندر عزم و در آهنگ او

44. گر سیاهست او هم آهنگ توست

    تو سپیدش خوان که همرنگ توست

45. این حکایت گفته شد زیر و زبر

    همچو فکر عاشقان بی پا و سر

46. سر ندارد چون ز ازل بودست پیش

    پا ندارد با ابد بودست خویش

47. بلک چون آبست هر قطره از آن

    هم سرست و پا و هم بی هر دوان

48. حاش لله این حکایت نیست هین

    نقد حال ما و تست این خوش ببین

49. زانک صوفی با کر و با فر بود

    هرچ آن ماضیست لا یذکر بود

50. هم عرب ما هم سبو ما هم ملک

    جمله ما یؤفک عنه من افک

51. عقل را شو دان و زن این نفس و طمع

    این دو ظلمانی و منکر عقل شمع

52. بشنو اکنون اصل انکار از چه خاست

    زانک کل را گونه گونه جزوهاست

53. جزو کل نی جزوها نسبت به کل

    نی چو بوی گل که باشد جزو گل

54. لطف سبزه جزو لطف گل بود

    بانگ قمری جزو آن بلبل بود

55. گر شوم مشغول اشکال و جواب

    تشنگان را کی توانم داد آب

56. گر تو اشکالی بکلی و حرج

    صبر کن الصبر مفتاح الفرج

57. احتما کن احتما ز اندیشه ها

    فکر شیر و گور و دلها بیشه ها

58. احتماها بر دواها سرورست

    زانک خاریدن فزونی گرست

59. احتما اصل دوا آمد یقین

    احتما کن قوت جانت ببین

60. قابل این گفته ها شو گوش وار

    تا که از زر سازمت من گوش وار

61. حلقه در گوش مه زرگر شوی

    تا به ماه و تا ثریا بر شوی

62. اولا بشنو که خلق مختلف

    مختلف جانند تا یا از الف

63. در حروف مختلف شور و شکیست

    گرچه از یک رو ز سر تا پا یکیست

64. از یکی رو ضد و یک رو متحد

    از یکی رو هزل و از یک روی جد

65. پس قیامت روز عرض اکبرست

    عرض او خواهد که با زیب و فرست

66. هر که چون هندوی بدسوداییست

    روز عرضش نوبت رسواییست

67. چون ندارد روی همچون آفتاب

    او نخواهد جز شبی همچون نقاب

68. برگ یک گل چون ندارد خار او

    شد بهاران دشمن اسرار او

69. وانک سر تا پا گلست و سوسنست

    پس بهار او را دو چشم روشنست

70. خار بی معنی خزان خواهد خزان

    تا زند پهلوی خود با گلستان

71. تا بپوشد حسن آن و ننگ این

    تا نبینی رنگ آن و زنگ این

72. پس خزان او را بهارست و حیات

    یک نماید سنگ و یاقوت زکات

73. باغبان هم داند آن را در خزان

    لیک دید یک به از دید جهان

74. خود جهان آن یک کس است او ابلهست

    هر ستاره بر فلک جزو مهست

75. پس همی گویند هر نقش و نگار

    مژده مژده نک همی آید بهار

76. تا بود تابان شکوفه چون زره

    کی کنند آن میوه ها پیدا گره

77. چون شکوفه ریخت میوه سر کند

    چونک تن بشکست جان سر بر زند

78. میوه معنی و شکوفه صورتش

    آن شکوفه مژده میوه نعمتش

79. چون شکوفه ریخت میوه شد پدید

    چونک آن کم شد شد این اندر مزید

80. تا که نان نشکست قوت کی دهد

    ناشکسته خوشه ها کی می دهد

81. تا هلیله نشکند با ادویه

    کی شود خود صحت افزا ادویه