مولانا
https://www.sherfarsi.ir/molavi/قسمت-هفدهم

متن

1. عاینت حمامت تحاکی حالی

   تبکی و تصیح فوق غصن عالی

2. او ناله همی کرد و منش می گفتم

   می نال بر این پرده که خوش می نالی

4. عشق آن نبود که هر زمان برخیزی

   وز زیر دو پای خویش گردانگیزی

5. عشق آن باشد که چون درآئی به سماع

   جان در بازی وز دو جهان برخیزی

7. عشقت صنما چه دلبریها کردی

   در کشتن بنده ساحریها کردی

8. بخشی همه عشقت به سمرقند دلم

   آگاه نئی چه کافریها کردی

10. عید آمد و عید بس مبارک عیدی

    گر گردون را دهان بدی خندیدی

11. این هست ولیک اگر ز من بشنیدی

    افسوس که عید عید ما را دیدی

13. عید آمد و هرکس قدری مقداری

    آراسته خود را ز پی دیداری

14. ما را چو توئی عید بکن تیماری

    ای خلعت گل فکنده بر هر خاری

16. غم را دیدم گرفته جام دردی

    گفتم که غما خبر بود رخ زردی

17. گفتا چکنم که شادیئی آوردی

    بازار مرا خراب و کاسد کردی

19. غمهای مرا همه بناغم داری

    واندر غم خود همچو بناغم داری

20. گویی که تراام و چرا غم داری

    ترسم که نباشی و چراغم داری

22. کافر نشدی حدیث ایمان چکنی

    بی جان نشدی حدیث جانان چکنی

23. در عربده نفس رکیکی تو هنوز

    بیهوده حدیث سر سلطان چکنی

25. گاه از غم او دست ز جان می شوئی

    گه قصه آ به درد دل می گوئی

26. سرگشته چرا گرد جهان می پوئی

    کو از تو برون نیست کرا می جویی

28. گر آنکه امین و محرم این رازی

    در بازی بیدلان مکن طنازی

29. بازیست ولیک آتش راستیش

    بس عاشق را که کشت بازی بازی

31. گر بگریزی چو آهوان بگریزی

    ور بستیزی چون آهنان بستیزی

32. زان شاخ گلی که ما درآویخته ایم

    ای مرغک زیرک به دو پا آویزی

34. گر تو نکنی سلام ما را در پی

    چون جمله نشاطی و سلامی چون می

35. چوپان جهانی و امان جانها

    دفع گرگی گر نکنی هی هی هی

37. گر خار بدین دیده چون جوی زنی

    ور تیر جفا بر دل چون موی زنی

38. من دست ز دامن تو کوته نکنم

    گر همچو دفم هزار بر روی زنی

40. گر خوب نیم خوب پرستم باری

    ور باده نیم ز باده مستم باری

41. گر نیستم از اهل مناجات رواست

    از اهل خرابات تو هستم باری

43. گر داد کنی درخور خود داد کنی

    بیچاره کسی را که تواش یاد کنی

44. گفتی تو که بسیار بیادت کردم

    من میدانم که چون مرا یاد کنی

46. گر درد دلم به نقش پیدا بودی

    هر ذره ز غم سیاه سیما بودی

47. ور راه به سوی گوهر ما بودی

    هر قطره ز جوش همچو دریا بودی

49. گر سوزش سینه را به کس می داری

    وز مهر ضمیر پر هوس می داری

50. باید که چو ناله تو آرام دلست

    آن ناله قرین هر نفس می داری

52. گر صید خدا شوی ز غم رسته شوی

    ور در صفت خویش روی بسته شوی

53. میدان که وجود تو حجاب ره تست

    با خود منشین که هر زمان خسته شوی

55. گر عاشق روی قیصر روم شوی

    امید بود که حی قیوم شوی

56. از هجر مگو به پیش سلطان وصال

    میترس کزین حدیث محروم شوی

58. گر عاشق زار روی تو نیستمی

    چندان به در سرای تو نه ایستمی

59. گفتی که مایست بردرم خیز برو

    ای دوست اگر نه ایستمی نیستمی

61. گر عقل به کوی دوست رهبر نبدی

    روی عاشق چنین مزعفر نبدی

62. گر آنکه صدف را غم گوهر نبدی

    بگشاده لب و عاشق و مضطر نبدی

64. گر قدر کمال خویش بشناختمی

    دامان خود از خاک بپرداختمی

65. خالی و سبک بر آسمان تاختمی

    سر بر فلک نهم برافراختمی

67. گر گفتن اسرار تو امکان بودی

    پست و بالا همه گلستان بودی

68. گر غیرت نخوت نه در ایام بدی

    هر فرعونی موسی عمران بودی

70. گر مجلس انس را به کار آمدمی

    هردم بدر تو بنده وار آمدمی

71. گر آفت تصدیع نبودی و ملال

    هر روز برت هزار بار آمدمی

73. گر من مستم ز روی بدکرداری

    ای خواجه برو تو عاقل و هشیاری

74. تو غره به طاعتی و طاعت داری

    این آن سر پل نیست که می پنداری

76. گر نقل و کباب و باده ناب خوری

    میدان که به خواب در همی آب خوری

77. چون برخیزی ز خواب باشی تشنه

    سودت ندهد آب که در خواب خوری

79. گرنه حذر از غیرت مردان کنمی

    آن کار که دوش گفته ام آن کنمی

80. ور رشک نبودی همه هشیاران را

    بی خویش و خراب و مست و حیران کنمی

82. گرنه کشش یار مرا یار بدی

    با شاه و گدا مرا کجا کاربدی

83. گرنه کرم قدیم بسیار بدی

    کی یوسف جان میان بازار بدی

85. گر هیچ نشانه نیست اندر وادی

    بسیار امیدهاست در نومیدی

86. ای دل مبر امید که در روضه جان

    خرما دهی ار نیز درخت بیدی

88. گر یک نفسی واقف اسرار شوی

    جانبازی را به جان خریدار شوی

89. تا منست خود تو تا ابد تیره ستی

    چون مست از او شوی تو هشیار شوی

91. گر یک ورق از کتاب ما برخوانی

    حیران ابد شوی زهی حیرانی

92. گر یک نفسی به درس دل بنشینی

    استادان را به درس خود بنشانی

94. گفتم به طبیب داروئی فرمائی

    نبضم بگرفت از سر دانائی

95. گفتا که چه درد میکند بنمائی

    بردم دستش سوی دل سودائی

97. گفتم صنما مگر که جانان منی

    اکنون که همی نظر کنم جان منی

98. مرتد گردم گر ز تو من برگردی

    ای جان جهان تو کفر و ایمان منی

100. گفتم صنمی شدی که جان را وطنی

     گفتا که حدیث جان مکن گر ز منی

101. گفتم که به تیغ حجتم چند زنی

     گفتا که هنوز عاشق خویشتنی

103. گفتم که چونی مها خوشی محزونی

     گفتا مه را کسی نپرسد چونی

104. چون باشد طلعت مه گردونی

     تابان و لطیف و خوبی و موزونی

106. گفتم که دلا تو در بلا افتادی

     گفتا که خوشم تو به کجا افتادی

107. گفتم که دماغ دوا باید گفت

     دیوانه توئی که در دوا افتادی

109. گفتم که کدامست طریق هستی

     دل گفت طریق هستی اندر پستی

110. پس گفتم دل چرا ز پستی برمد

     گفتا زانرو که در درین دربستی

112. گفتند که هست یار را شور وشری

     گفتم که دوم بار بگو خوش خبری

113. گفتا ترش است روی خوبش قدری

     گفتم که زهی تهمت کژ بر شکری

115. گفتی که تو دیوانه و مجنون خوئی

     دیوانه توئی که عقل از من جوئی

116. گفتی که چه بی شرم و چه آهن روئی

     آئینه کند همیشه آهن روئی

118. گوهر چه بود به بحر او جز سنگی

     گردون چه بود بر در او سرهنگی

119. از دولت دوست هیچ چیزم کم نیست

     جز صبر که از صبر ندارم رنگی

121. گوئی که مگر به باغ رز رشته امی

     یا بر رخ خویش زعفران کشته امی

122. آن وعده که کرده ای رها می نکند

     ور نی خود را به رایگان کشته امی

124. کی پست شود آنکه بلندش تو کنی

     شادان بود آنجا که نژندش تو کنی

125. گردون سرافراشته صد بوسه زند

     هر روز بر آن پای که بندش تو کنی

127. کیوان گردی چو گرد مردان گردی

     مردی گردی چو گرد مردان گردی

128. لعلی گردی چو گرد این کان گردی

     جانی گردی چو گرد جانان گردی

130. لب بر لب هر بوسه ربائی بنهی

     نوبت چو به ما رسد بهائی بنهی

131. جرم را همه عفو کنی بی سببی

     وین جرم مرا تو دست و پائی نهی

133. مادام که در راه هوا و هوسی

     از کعبه وصل هردمی باز پسی

134. در بادیه طلب چو جهدی بنمای

     باشد که به کعبه وصالش برسی

136. ما را ز هوای خویش دف زن کردی

     صد دریا را ز خویش کف زن کردی

137. آن وسوسه ای را که ز لاحول دمید

     در کشتی ما دلبر وصف زن کردی

139. ماننده گل ز اصل خندان زادی

     وز طالع و بخت خویش شادی شادی

140. سرسبز چو شاخ گل و آزاده چو سرو

     سروی عجبی که از زمین آزادی

142. ماه آمد پیش او که تو جان منی

     گفتش که تو کمترین غلامان منی

143. هر چند بدان جمع تکبر می کرد

     می داشت طمع که گویمش آن منی

145. مائیم در این زمان زمین پیمائی

     بگذاشته هر شهر به شهر آرائی

146. چون کشتی یاوه گشته در دریائی

     هر روز به منزلی و هرشب جائی

148. مائیم و هوای روی شاهنشاهی

     در آب حیات عشق او چون ماهی

149. بیگاه شده است روز ما را صبح است

     فریاد از این ولوله بیگاهی

151. مردی که فلک رخنه کند از دردی

     مردی که خداش کاشکی ناوردی

152. غبن است و هزار غبن کاین خلق لقب

     آن را مردی نهند و این را مردی

154. مرغان ز قفص قفص ز مرغان خالی

     تو مرغ کجائی که چنین خوشحالی

155. از ناله تو بوی بقا می آید

     می نال بر این پرده که خوش می نالی

157. مست است خبر از تو و یا خود خبری

     خیره است نظر در تو و با تو نظری

158. درهم شده خانه دل از حور و پری

     وز دیده تو از گو شککی می نگری

160. من با تو چنین سوخته خرمن تا کی

     وز ما تو چنین کشیده دامن تا کی

161. این کار به کام دشمنانم تا چند

     من در غم تو تو فارغ از من تا کی

163. من بادم و تو برگ نلرزی چکنی

     کاری که منت دهم نورزی چکنی

164. چون سنگ زدم سبوی تو بشکستم

     صد گوهر و صد بحر نیرزی چکنی

166. من بی دلم ای نگار و تو دلداری

     شاید که بهر سخن ز من نازاری

167. یا آن دل من که برده ای بازدهی

     یا هر چه کنم ز بیدلی برداری

169. من پیر فنا بدم جوانم کردی

     من مرده بدم ز زندگانم کردی

170. می ترسیدم که گم شوم در ره تو

     اکنون نشوم گم که نشانم کردی

172. من جان تو نیستم مگو جان غلطی

     من جان جنیدم و سری سقطی

173. کی باشم جان هر خری کوردلی

     کو باز نداند سقطی از سخطی

175. من جمله خطا کنم صوابم تو بسی

     مقصود از این عمر خرابم تو بسی

176. من میدانم که چون بخواهم رفتن

     پرسند چه کرده ای جوابم تو بسی

178. من خشک لب ار با تو دم تر زدمی

     در عشق تو عالمی به هم برزدمی

179. یک بوسه اگر لبم توانستی داد

     بر پای تو دستک ز بر سر زدمی

181. من دوش به خواب در بدیدم قمری

     دریا صفتی عجایبی سیم بری

182. امروز بگرد هر دری میگردم

     کز یارک دوشینه چه دارد خبری

184. من دوش به کاسه رباب سحری

     می نالیدم ترانه کاسه گری

185. با کاسه می درآمد آن رشک پری

     گفتا که اگر کاسه زنی کوزه خوری

187. من ذره بدم ز کوه بیشم کردی

     پس مانده بدم از همه پیشم کردی

188. درمان دل خراب و ریشم کردی

     سرمستک و دستک زن خویشم کردی

190. من من نیم و اگر دمی من منمی

     این عالم چو ذره بر هم زنمی

191. گر آن منمی که دل ز من برکنده است

     خود را چو درخت از زمین برکنمی

193. مه دوش به بالین تو آمد به سرای

     گفتم که ز غیرتش بکوبم سر و پای

194. مه کیست که او با تو نشیند یک جای

     شب گرد جهان دیده و انگشت نمای

196. مهمان دو دیده شد خیالت گذری

     در دیده وطن ساخت ز نیکو گهری

197. ساقی خیال شد دو دیده میگفت

     مهمان منی به آب چندان که خوری

199. میدان و مگو تا نشود رسوائی

     زیبائی مرد هست در تنهائی

200. گفتا که چه حاجتست اینجا ملکی است

     کو موی همی شکافد از بینائی

202. می فرماید خدا که ای هرجائی

     از عام ببر که خاص آن مائی

203. با ما خو کن که عاقبت آن دلدار

     پیشت آید شبانگه تنهائی

205. ناخوانده به هرجا که روی غم باشی

     ور خوانده روی تو محرم آن دم باشی

206. تا کافر را خدا نخواند نرود

     شرمت بادا ز کافری کم باشی

208. نقاش رخت اگر نه یزدان بودی

     استاد تو در نقش تو حیران بودی

209. داغ مهرت اگر نه در جان بودی

     در عشق تو جان بدادن آسان بودی

211. نومید نیم گرچه ز من ببریدی

     یا بر سر من یار دگر بگزیدی

212. تا جان دارم غم تو خواهم خوردن

     بسیار امیدهاست در نومیدی

214. نی گفت که پای من به گل بود بسی

     ناگاه بریدند سرم در هوسی

215. نه زخم گران بخوردم از دست خسی

     معذورم دار اگر بنالم نفسی

217. نی من منم و نی تو توئی نی تو منی

     هم من منم و هم تو توئی و هم تو منی

218. من با تو چنانم ای نگار ختنی

     کاندر غلطم که من توام یا تو منی

220. واپس مانی ز یار واپس باشی

     از شاخ درخت بگسلی خس باشی

221. در چشم کسی تو خویش را جای کنی

     تو مردمک دیده آن کس باشی

223. وقف است مرا عمر در این مشتاقی

     احسنت زهی طراوت و رواقی

224. من کف نزنم تا تو نباشی مطرب

     من می نخورم تا نباشی ساقی

226. هر پاره خاک را چو ماهی کردی

     وانگه مه را قرین شاهی کردی

227. آخر ز فراق هر دو آهی کردی

     زان آه بسوی خویش راهی کردی

229. هر روز پگاه خیمه بر جوی زنی

     صد نقش تو بر گلشن خوشبوی زنی

230. چون دف دل ما سماع آنگاه کند

     کش هر نفسی هزار بر روی زنی

232. هر روز ز عاشقی و شیرین رائی

     مر عاشق را پیرهنی فرمائی

233. ای یوسف روزگار ما یعقوبیم

     پیراهن تست چشم را بینائی

235. هر روز یکی شور بر این جمع زنی

     بنیاد هزار عاقبت را بکنی

236. تا دور ابد این دوران قائم بود

     بر جا فقیران کرم چون تو غنی

238. هر شب که ببنده همنشین میافتی

     چون نور مهی که بر زمین میافتی

239. من بنده چشم مست پرخواب توام

     آن دم که چنان و اینچنین میافتی

241. هرگز به مزاج خود یکی دم نزنی

     تا از دم خویش گردن غم نزنی

242. هر چند ملولی تو یقین است که تو

     با اینکه ملولی ز کسی کم نزنی

244. هرگز نبود میل تو کافراشت کنی

     تا عاشق آنی که فرو داشت کنی

245. بسم الله ناگفته تو گوئی الحمد

     ناآمده صبح از طمع چاشت کنی

247. هرکس کسکی دارد و هرکس یاری

     آن یار وفادار کجا شد باری

248. گر پیش سگی شکر نهی خرواری

     میل دل او بود سوی مرداری

250. هرکس کسکی دارد و هرکس یاری

     هرکس هنری دارد و هرکس کاری

251. مائیم و خیال یار و این گوشه دل

     چون احمد و بوبکر به گوشه غاری

253. هر لحظه مها پیش خودم می خوانی

     احوال همی پرسی و خود می دانی

254. تو سرو روانی و سخن پیش تو باد

     می گویم و سر به خیره می جنبانی

256. هم دست همه دست زنانم کردی

     دو گوش کشان همچو کمانم کردی

257. خائیه بهر دهان چو نانم کردی

     فی الجمله چنان شد که چنانم کردی

259. هم دل به دلستانت رساند روزی

     هم جان سوی جانانت رساند روزی

260. از دست مده دامن دردی که تراست

     کان درد به درمانت رساند روزی

262. همسایگی مست فزاید مستی

     چون مست شوی بازرهی از هستی

263. در رسته مردان چو نشستی رستی

     بر باده زنی ز آب و آتش دستی

265. یاد تو کنم میان یادم باشی

     لب بگشایم در این گشادم باشی

266. گر شاد شوم ضمیر شادم باشی

     حیله طلبم تو اوستادم باشی

268. یک بوسه ز تو خواستم و شش دادی

     شاگرد که بودی که چنین استادی

269. خوبی و کرم را چو نکو بنیادی

     ای دنیا را ز تو هزار آزادی

271. یکدم غم جان دار غم نان تا کی

     وز پرورش این تن نادان تا کی

272. اندر ره طبل اشکم و نای و گلو

     این رنج ز نخ به ضرب دندان تا کی

274. یک شفتالو از آن لب عنابی

     پر کرد جهان ز بوی سیب و آبی

275. هم پرده شب درید و هم پرده روز

     از عشق رخ خویش زهی بی آبی