کاربردهای یرغو
-
سعدی دگربار از وطن عزم سفر کردی چرا
از دست آن ترک خطا یرغو به قاآن می برم
-
گر بی وفایی کردمی یرغو بقاآن بردمی
کان کافر اعدا می کشد وین سنگ دل احباب را
یارغو، واژهای از ریشهی ترکی مغولی و به معنی مواخذه و تفتیش است. مجلس یارغو که در دوران مغول (ایلخانی) متداول شده و در زمان تیموریان موقوف گردیده بود، نوعی محاکمه و یا استنطاق «بازپرسی » بوده است.
این محکمهی قضایی غیر اسلامی، برای رسیدگی به موارد خاص و مختص مغولان بود و به ندرت در میان ایرانیان و عوام مسلمان رواج داشت.
این دادگاه که بیشتر در مورد جرایم سیاسی و بعضی جرایم اقتصادی و اجتماعی تشکیل میشد، در اردوگاههای نظامی مغولان برگزار میگردید و با اعمال شیوههای مشابه با شیوهی محاکم اسلامی مبتنی بر اصل شهادت شهود و گواهی، اعتراف گرفتن با شکنجه و ارائهی اسناد مکتوب، جرایم افراد گناهکار بررسی میشد و بر اساس یاسا حکم صادر میگردید.
افرادی به عنوان یارغوچی که از میان امیران و شاهزادگان مغولی انتخاب میشدند، در صدر این محاکم قرار میگرفتند و بر اساس قوانین مغولی که از یاسای چنگیزی نشأت میگرفت، حکم صادر میکردند..
سعدی دگربار از وطن عزم سفر کردی چرا
از دست آن ترک خطا یرغو به قاآن می برم
گر بی وفایی کردمی یرغو بقاآن بردمی
کان کافر اعدا می کشد وین سنگ دل احباب را