در عدل و تدبیر و رای حکایت چهاردهم
سعدی
https://www.sherfarsi.ir/sadi/در-عدل-و-تدبیر-و-رای-حکایت-چهاردهم

متن در عدل و تدبیر و رای حکایت چهاردهم

1. شبی دود خلق آتشی برفروخت

   شنیدم که بغداد نیمی بسوخت

   یک شب از آه مردم، آتشی بپا شد. شنیدم که نصف بغداد در آتش سوخت

2. یکی شکر گفت اندران خاک و دود

   که دکان ما را گزندی نبود

   شخصی در میان آن گرد و خاک و دود، بخاطر اینکه مغازه‌اش آسیبی ندیده بود، خدا را شکر کرد.

3. جهاندیده ای گفتش ای بوالهوس

   تو را خود غم خویشتن بود و بس

   دنیا دیده‌ای به او گفت: ای هوسباز! تو فقط در فکر و غم و غصه خودت بودی؟!

4. پسندی که شهری بسوزد به نار

   وگرچه سرایت بود بر کنار

   راضی هستی که یک شهر در آتش بسوزد، در حالی که خانه خودت از این آتش بدور باشد؟

5. بجز سنگدل ناکند معده تنگ

   چو بیند کسان بر شکم بسته سنگ

   بجز شخص سنگ‌دل، کسی معده‌اش را از غذا پر نمی‌کند در حالی که می‌بیند که دیگران از گرسنگی به شکمشان سنگ بسته‌اند

6. توانگر خود آن لقمه چون می خورد

   چو بیند که درویش خون می خورد

   اصلا ثروتمند چگونه می‌تواند لقمه غذا را بخورد وقتی که می‌بیند شخص فقیر غم و اندوه فراوان دارد؟

7. مگو تندرست است رنجوردار

   که می پیچد از غصه رنجوروار

   هرگز نگو که کسی که از بیمار پرستاری می‌کند، خودش سالم است چرا که او هم همانند بیمار، از غصه مریض به خود می‌پیچد

8. تنکدل چو یاران به منزل رسند

   نخسبد که واماندگان از پسند

   هنگامی که دوستان شخص نازک دل به مقصد می‌رسند، آن شخص نازکدل از نگرانی خوابش نمی‌برد چرا که بازماندگان راه هنوز نرسیده‌اند

9. دل پادشاهان شود بارکش

   چو بینند در گل خر خارکش

   هنگامی که پادشاهان می‌بینند که خری که بار خار و خاشاک دارد، در گل فرو رفته است، در دل خود بار غم را تحمل می‌کنند

10. اگر در سرای سعادت کس است

    ز گفتار سعدیش حرفی بس است

    برای رسیدن به خانه خوشبختی، یک سخن از سخنان سعدی کافی است:

11. همینت بسنده ست اگر بشنوی

    که گر خار کاری سمن ندروی

    اگر گوش فرا دهی، همین یک سخن برای تو کافی است: اگر خار بکاری، یاسمن برداشت نخواهی کرد