حکایت در معنی عزت نفس مردان
سعدی
https://www.sherfarsi.ir/sadi/حکایت-در-معنی-عزت-نفس-مردان

متن حکایت در معنی عزت نفس مردان

1. سگی پای صحرا نشینی گزید

   به خشمی که زهرش ز دندان چکید

   سگی، پای یک شخص صحرانشین را با چنان خشونتی گاز گرفت که زهر از دندان سگ می‌چکید.

2. شب از درد بیچاره خوابش نبرد

   به خیل اندرش دختری بود خرد

   آن شب، صحرانشین از شدت درد خوابش نمی‌برد. در خانواده او، دختر کوچکی بود

3. پدر را جفا کرد و تندی نمود

   که آخر تو را نیز دندان نبود

   آن دختر کوچک، به پدرش نامهربانی کرد و با تندی و عصبانبت به او گفت: مگر تو هم دندان نداشتی؟

4. پس از گریه مرد پراگنده روز

   بخندید کای مامک دلفروز

   پس از آنکه صحرانشین بیچاره (کمی) گریه کرد، خندید و گفت: ای دختر شادی‌ آفرین!

5. مرا گر چه هم سلطنت بود و بیش

   دریغ آمدم کام و دندان خویش

   اگر چه من هم دارای قدرت بودم و بلکه بیشتر از سگ توان داشتم، ولی از دهان و دندان خودم حیفم آمد (که با آنها سگ را گاز بگیرم)

6. محال است اگر تیغ بر سر خورم

   که دندان به پای سگ اندر برم

   غیر ممکن است که حتی اگر شمشیر بر سرم بخورد، با دندان پای سگ را گاز بگیرم.

7. توان کرد با ناکسان بدرگی

   ولیکن نیاید ز مردم سگی

   این امکان پذیر است که کسی با ناکسان رفتار پست و شنیع داشته باشد، ولی از انسان رفتار سگ‌وار سرنمی‌زند.