ره به خرابات برد، عابد پرهیزگار
سعدی
https://www.sherfarsi.ir/sadi/ره-به-خرابات-برد-عابد-پرهیزگار

متن ره به خرابات برد، عابد پرهیزگار

1. ره به خرابات برد عابد پرهیزگار

   سفره یکروزه کرد نقد همه روزگار

   عابد پارسا، سر از خرابات درآورد. همه آنچه که در طول عمر اندوخته بود، یکروزه مصرف کرد.

2. ترسمت ای نیکنام پای برآید به سنگ

   شیشه پنهان بیار تا بخوریم آشکار

   ای انسان خوشنام! می‌ترسم که دچار مخاطره شوی. شیشه شرابی که پنهان کرده‌ای را بیاور تا آشکارا بخوریم.

3. گر به قیامت رویم بی خر و بار عمل

   به که خجالت بریم چون بگشایند بار

   اگر در روز قیامت بدون خر و بدون بار عمل باشیم، بهتر از این است که بارمان را باز کنند و ببینند که درون آن چیزی نیست و به این خاطر خجالت زده شویم.

4. کان همه ناموس و بانگ چون درم ناسره

   روی طلی کرده داشت هیچ نبودش عیار

   آن همه نام و آوازه و سر و صدا، همانند سکه تقلبی بود که رویش را با آب طلا پوشانده بودند ولی مغز آن بی‌ارزش بود.

5. روز قیامت که خلق طاعت و خیر آورند

   ما چه بضاعت بریم پیش کریم افتقار

   در روز قیامت که مردم پرستش‌هایشان و نیکویی‌هایشان را عرضه می‌کنند، ما با تنگدستی‌مان، چه کالایی را به پیشگاه خدای بخشنده ببریم؟

6. کار به تدبیر نیست بخت به زور آوری

   دولت و جاه آن سریست تا که کند اختیار

   کار با تدبیر و چاره‌جویی انجام نمی‌پذیرد. بخت و اقبال با زور زدن و تلاش کردن حاصل نمی‌شود. سعادتمندی مربوط به آن دنیا (آخرت) است. تا چه کسی آن را اختیار بکند!

7. بس که خرابات شد صومعه صوف پوش

   بس که کتبخانه گشت مصطبه دردخوار

   چه صومعه‌های درویشانی که به خرابات تبدیل شدند! چه کتابخانه‌هایی که به جای شرابخواری تبدیل شدند!

8. مدعی از گفت و گوی دولت معنی نیافت

   راه نبرد از ظلام ماه ندید از غبار

   مدعی نتوانست با بحث و جدل، معنی حقیقی سعادتمندی را بیابد. او در تاریکی نتوانست راه را پیدا کند و به دلیل اینکه دیدش با غبار بسته شده بود، نتوانست ماه را ببیند.

9. مطرب یاران بگوی این غزل دلپذیر

   ساقی مجلس بیار آن قدح غمگسار

   مطرب دوستان، این غزل دلپذیر را بگو. ای ساقی مجلس! آن جام شراب را که از بین برنده غم است، بیاور.

10. گر همه عالم به عیب در پی ما اوفتد

    هر که دلش با یکیست غم نخورد از هزار

    اگر همه مردم دنیا به دنبال عیب جویی از ما باشند، کسی که دل بسته یک نفر است، هراسی از هزاران نفر (عیبجو) ندارد.

11. سعدی اگر فعل نیک از تو نیاید همی

    بد نبود نام نیک از عقبت یادگار

    ای سعدی! اگر عمل خیر از تو سر نزند، دست کم بد نیست که نام نیک از تو به یادگار باقی بماند.